ABŞ-Ermənistan strateji tərəfdaşlıq Xartiyasının imzalanmasından dərhal sonra Blinken və Mirzoyanın çıxışlarında birbaşa olaraq Azərbaycan və Qarabağın adı qeyd olunmayıb. Ermənistanın müstəqilliyi və suverenliyinə dəstəkdən danışan Blinken bu dəstəyin birbaşa Ermənistan ərazisində həyata keçiriləcəyini bildirib.
Ermənistanın sərhəd qüvvələrinin hazırlıq səviyyəsini artırmaq məqsədilə bir qrup ABŞ gömrükçü və sərhədçisinin bu ölkəyə gəlişi bəyan edilərkən də Azərbaycanın adı birbaşa çəkilməyib, yalnız dolayısı ilə bu mövzunun Azərbaycana da aid olduğu aydın olub.
Bununla belə, Xartiyanın mətnində bir cümlədə Azərbaycanın adı çəkilir: “ABŞ Ermənistan və Azərbaycan arasında sülh prosesini, o cümlədən 1991-ci il Alma-Ata Bəyannaməsinə əsaslanan demarkasiya prosesini dəstəkləyir”.
Blinkenin rəhbərlik etdiyi ABŞ Dövlət Departamentinin sülh prosesinə verdiyi dəstək və bunun nədən ibarət olduğu barədə çox yazılıb.
Sirr deyil ki, Blinkenin başçılığı altında ABŞ Dövlət Departamenti vasitəçilik prosesində manipulyasiyalarla ilə məşğul olub: Azərbaycana təzyiq göstərib, münaqişə tərəflərinə yanaşmada ayrı-seçkilik edib, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə, azərbaycanlıların hüquq və təhlükəsizliyinə məhəl qoymayıb, ermənilərin hüquq və təhlükəsizliyini daha vacib hesab edib.
Blinken Azərbaycan və Ermənistan arasında danışıqlar prosesində özündən sonra heç bir miras qoymayıb. Yalnız 2023-cü ilin avqustunda, yəni Ukrayna müharibəsinin getdiyi bir vaxtda ABŞ-ın Rusiya ilə təmasları istisna olmaqla…
Yuxarıda qeyd olunan səciyyələndirmə Xartiyanın bu cümləsi ilə təsdiqlənir: “Ermənistanın 2023-cü ilin sentyabrından köç böhranı ilə üzləşdiyini nəzərə alaraq, ABŞ Dağlıq Qarabağdan köçürülmüş şəxslərə və qaçqınlara yardım göstərmək üzrə Ermənistana dəstəyini davam etdirməyi planlaşdırır”.
Yəni Blinkenin təsəvvüründə qondarma “Dağlıq Qarabağ” hələ də var və sənədə daxil edilib! Xartiyanı Ermənistan Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbəri də imzalayıb.
Əgər belədirsə, o zaman rəsmi Bakı beynəlxalq sənədlərə “Qərbi Azərbaycan” ifadəsini daxil etməlidir!
Bir sözlə, Blinkenin çıxışını dinləyəndən sonra onun bölgəyə yanaşmasında düzəlişlər etdiyinə ümid yaranmışdı, lakin Xartiyanın mətni açıqlandıqdan sonra heç nəyin dəyişmədiyi bəlli oldu.
Azərbaycanın mövqeyi Blinke və onun kimilərinin Qarabağla bağlı bütün cəhdlərini puça çıxardı.
Beləliklə, strateji tərəfdaşlıq Xartiyası ABŞ-ın ümumi yanaşmasının daha bir hissəsi oldu. Bu yanaşmanı O’Brayenin bəyan etdiyi üç bənd xarakterizə edir: Ermənistana yardım, Azərbaycanla sülh müqaviləsi və Qarabağ erməniləri məsələsi.
Tramp dövründə Azərbaycan diplomatiyası diqqətini ABŞ-ın mövqeyindəki bu triadanın dəyişdirilməsinə yönəltməlidir. Bu istiqamətdə fəaliyyətin nə qədər səmərəli olacağından asılı olmayaraq, Azərbaycanın regionda neqativ ssenarilərə qarşı dayanmaq və real təhlükələr zamanı qabaqlayıcı addımlar atmaq, belə desək, artıq mövcud olan və imzalanması gözlənilən müxtəlif Xartiya və Sazişlərin real gücünü yoxlamaq üçün resursları var.
