Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 2025-ci ilin 22–24 aprel tarixlərində Çin Xalq Respublikasına etdiyi dövlət səfəri Avrasiyada dəyişən geosiyasi mənzərə fonunda mühüm əhəmiyyət daşıyır. Bu səfər təkcə rəsmi görüşlər və protokol tədbirləri ilə yadda qalmayıb, eyni zamanda Azərbaycan-Çin münasibətlərində yeni bir mərhələnin başlanğıcını qoyub. Səfər çərçivəsində “Hərtərəfli Strateji Tərəfdaşlığın Qurulması üzrə Birgə Bəyanat” imzalanıb ki, bu da iki ölkə arasında əməkdaşlığın daha da dərinləşəcəyini göstərir. Bu sənəd enerji keçidi, bağlantılar və strateji sabitlik sahələrində ortaq baxışın formalaşdığını ortaya qoyur.
Səfərin geniş məzmunu göstərir ki, Azərbaycan bərpa olunan enerji, nəqliyyat, rəqəmsal iqtisadiyyat və mədəniyyət sahələrində getdikcə daha fəal rol oynayır, Çin isə bu əməkdaşlıqda etibarlı tərəfdaş kimi çıxış edir. Çinin diplomatik terminologiyasında “Hərtərəfli Strateji Tərəfdaşlıq” ən yüksək səviyyəli etimad və əməkdaşlıq anlamına gəlir. Bu statusun Azərbaycana verilməsi Pekinin Bakının artan geosiyasi əhəmiyyətini tanıdığını göstərir. Azərbaycan isə bu əməkdaşlıq sayəsində xarici siyasətini daha çoxşaxəli etmək, strateji müstəqilliyini artırmaq və regional-logistik mövqeyini möhkəmləndirmək imkanı qazanır.
Səfərin əsas diqqət mərkəzində bağlantıların gücləndirilməsi dayanır. İmzalanmış “Beynəlxalq Multimodal Daşımalar haqqında Razılaşma” Trans-Xəzər marşrutu üzrə yük daşımalarının daha effektiv və təhlükəsiz şəkildə təşkilini nəzərdə tutur. Bu marşrut, Şimal (Rusiya) və Cənub (İran) istiqamətlərindəki çətinliklər fonunda daha cəlbedici və sabit alternativ kimi önə çıxır. Azərbaycan bu marşrutda əsas tranzit ölkələrdən biri kimi əhəmiyyətli yer tutur və Çinin “Bir Kəmər, Bir Yol” təşəbbüsündə mühüm rola malik olur.
Azərbaycan Prezidentinin Çinə səfərinin ən əhəmiyyətli nəticələrindən biri bərpa olunan enerji sahəsində ikitərəfli əməkdaşlığın genişləndirilməsi oldu. Bu sahə Azərbaycanın uzunmüddətli strategiyasında – ölkəni “Yaşıl Enerji Mərkəzi”nə çevirmək məqsədində əsas yer tutur. Səfər zamanı imzalanan sazişlər çərçivəsində bir sıra yenilikçi enerji layihələrinin həyata keçirilməsi planlaşdırılır. Burada xüsusilə Çin investisiyaları və texnologiyaları – enerji şəbəkələrinin müasirləşdirilməsi, ağıllı enerji sistemləri və enerji saxlama (batareya) texnologiyaları mühüm rol oynayacaq.
Bu əməkdaşlıq “Azərbaycan 2030: Sosial-İqtisadi İnkişaf üzrə Milli Prioritetlər” sənədinə tam uyğundur. Həmin strategiya dayanıqlılıq, iqtisadi şaxələndirmə və innovasiyaları ön planda tutur. Çin bu layihələr vasitəsilə təkcə özünün qlobal yaşıl texnologiya təsir dairəsini artırmır, eyni zamanda inkişafda olan bir ölkə kimi Azərbaycanın enerji gələcəyini yenidən qurmasına dəstək verir.
Azərbaycan üçün bu “yaşıl tərəfdaşlıq” daxili dayanıqlığı gücləndirir, karbohidrogenlərdən asılılığı azaldır və elektrik enerjisi ilə karbon kreditlərinin ixracı sahəsində yeni imkanlar açır.
*Məqalənin ingilis dilində olan tam mətni ilə aşağıdakı link vasitəsilə tanış ola bilərsiniz:
